Kiotodagi kechalar...


Toshkentdan Kiotoga uchish uzoq va mashaqqatli parvoz. Sanjar deraza yonida o'tirib, bulutlar orasidan Yaponiya orollarining paydo bo'lishini tomosha qilardi. O‘ttiz besh yoshli arxitektor so'nggi yillarda o'zini charchagan, ilhomsiz his qilardi. Uning loyihalari texnik jihatdan mukammal, lekin ularda o‘ziga xos ruh yetishmasdi. U Kiotoning qadimiy me'morchiligidan, ibodatxonalarining jimjitligidan, bog'larining tabiy muvozanatidan ilhom izlash uchun kelgan edi.

Kansai aeroportidan tashqariga chiqqanida, iyun oyi namligidan havoning qanday quyuq ekanini his qildi. Taksi uni shahar markazidan uzoqroqda joylashgan an'anaviy ryokan — yapon mehmonxonasiga olib bordi. Sanjar bu sayohatni rejalashtirayotganda, ataylab zamonaviy mehmonxonalardan voz kechgan edi. U to'liq tarixga sho'ng'ishni, yapon hayot tarzini his qilishni xohlardi.

Ryokan kichkina, ikki qavatli yog'och bino bo‘lib, hovlisida mitti tosh yo'lak, maysazor va kichkina hovuz bor edi. Kirish eshigi oldida Sanjar tuflisini yechdi va taqdim etilgan terlikni kiydi. Ichkarida tatami, archa yog‘ochidab poyabzali, tabiyat bilan uyg‘un xonalar, yupqa shoji derazalar yana hamma joydan, kelib turadigan yog'och hidi, bu yerga o‘ziga xoslik berardi.

— Xush kelibsiz, — dedi xonaning boshqaruvchisi chuqur ta'zim qilib. Bu keksa ayol, jilmaygan holda bosh irg'adi va Sanjarni ikkinchi qavatdagi xonasiga olib bordi.

Xona sodda edi: tatami to‘shamalar, past stol, yostiqchalar va shkafda yig'ilgan futoni. Shoji oynasidan kichkina hovli va bambok o'simliklar ko'rinardi. Sanjar sumkasini qo'yib, chuqur nafas oldi. Bu yerda vaqt sekinroq oqqayotgandek tuyuldi.

— Kechqurun sizga Aiko xizmat qiladi, — dedi boshqaruvchi. — U sizga ovqat keltiradi, kerak bo'lganda zarur yumushlarga yordam beradi.

Sanjar bosh irg'adi. U yapon an'analarini yo‘l yo‘lakay o'qigan; ryokanlarda xizmatchilar mehmonlarga shaxsiy e'tibor berishadi, ovqat xonaga keltirilib, dam olish uchun barcha sharoit yaratilishini bilib olgandi.

Kechqurun, Sanjar yog'och vannadan chiqqanidan keyin, yukatasini — yengil yozgi kimonosini kiyib, xonasiga qaytdi. U polga yotib, shiftdagi derazadan yulduzlarni tomosha qildi. Yog'och bino hidi, tatamining mayin to'qimasi, atrofdagi jimlik — barchasi uni qalbini tinchlantirardi.

Keyin eshik tomondan yengil taqillatish eshitildi.

— Kiring, — dedi Sanjar.

Eshik ohista ochilib, ichkariga yosh ayol kirdi. U ta'zim qilib, kichik lidishlarda taomlar olib kelgan laganni ko'tardi. Sanjar o'rnidan turarkan, birinchi marta Aikoni to'liq ko'rdi.

U yigirma besh yoshlarda, sochini orqaga yig'ishtirilib olgan, yuzi ochiq. Egnidagi kimono ko'k rangda bo‘lib yoqasi yelkasiga mayin tushgan va bo'ynining oq chizig'ini hiylagini ochiq qoldrib, uning tabiy go‘zallikiga, yoqimli ulug‘vorlik bergandi. U ko'zlarini pastga tushirib, hech so‘z gapirmadi.

— Rahmat, — dedi Sanjar o'zbekcha, keyin yaponcha qo'shdi: — Arigato gozaimasu.

Aiko yengil jilmayib, taomlarni stolga joylashtirdi. Miso sho'rva, tempura, guruch va turli xil kichik idishlar. U har bir idishni juda ehtiyotkorlik bilan qo'ydi, xuddi bu marosimday.

Sanjar ovqat yeyayotganida, Aiko xonaning burchagida tiz cho'kib o'tirdi. U harakatlanmadi, lekin Sanjar uning borligini his qilardi. Bu g'alati tuyg'u, u yolg'izlik ayni dam yolg'iz ham emas edi.

Ovqatdan keyin Aiko idishlarni yig'ishtirdi va yana ta'zim qildi.

— Agar biror narsa kerak bo'lsa, — dedi u juda, mayin ovozda, — iltimos, qo'ng'iroq bosing.

Sanjar bosh irg'adi. Aiko chiqib ketdi, u yana yolg'iz qoldi.

Keyingi kunlar o'xshash ritm bilan o'tdi. Sanjar kunduzi qadimiy ibodatxonalarni, bog'larni, arxitektura yodgorliklarini tomosha qildi. U Kinkaku-ji — oltin ibodatxonaga borib, uning suv ustidagi aksini ko'rdi. Ryoan-ji tosh bog'ida uzoq o'tirib, toshdlarning muvozanatini tushunishga urinib ko'rdi.

Lekin har oqshom u ryokanga qaytganida, Aikoni ko'rishga oshiqardi. U har kuni o‘z vaqtida — taomlar keltirardi, futoni yozardi, kichik yumushlarga yordam berardi. Ular deyarli gaplashmasdi. Aiko faqat kerakli narsalarni so'rardi va Sanjar javob berardi. Lekin har safar u kelganida, Sanjar uning tanasining shakillari, qo'llarining mayin harakatlari, bo'ynining oq chizig'ini yashrincha kuzatishni hush ko‘rardi.

Bu ayolda o‘zgacha nima bor! U qatiy intizomi, go‘zal odobi, sof go‘zalliki bilan Sanjar qalbida moyillik uyg‘otar edi.

Beshinchi kecha Sanjar vannadan chiqqanida, tanasidagi yukata nam, ochiqroq edi. U xonasiga kirganida, Aiko u yerda — futoni yozib, yostiqlarni tartibga solayotganini ko‘rdi. Sanjarning nigohi Aikodan qochib, stoli ustidagi sake quyulgan idishga tushdi. U tushlikda iymanib bekadan so‘rattirgan edi. Sanjar biroz shoshibroq u tomonga yurganida, Aiko uni maqsadini oldindan sezib tezgina sake quydiyu tazim bilan unga uzatdi. Sanjar biroz mamnun birozgina hayratini yashirmay sakeni bir ko‘tarishda yutdiyu, ko‘zi qisilib yuzi trishib ketdi. Bu kulguli ko‘rimdi chog‘i, Aiko qoshlarini ajib o‘ynatib piq etib kulimsirab qo‘ydi. Sanjar ham, Aiko ham to'xtadi. Bir lahza ular shunchaki jilmayib bir-birlariga qarashdi.

So‘ng Aiko birinchi bo'lib ko'zlarini pastga tushirdi va orqaga qarab ketmoqchi bo'ldi. Lekin Sanjar iltimos qildi:

— Qoling.

U yaponcha gapirdi, Aiko to'xtab, asta burilib, ko'zlarida savol nazari bilan Sanjarga qaradi.

Sanjar yana ichish uchun sake quyib berishni so‘ramoqchi edi, boroq Aikoning o‘tli nigohi uni bir zum a'qlini o‘g‘irladi. Tanasi ichidagi bosim, kunlar davomida to'plangan his-tuyg'ular uni ixtiyorsiz oldinga surdi. U Aikoning yoniga kelib to'xtadi. Ular birinchi bor bunchalik yaqin turushganidan, hayajon ikkisini ham bir zum chayqab oldi.

— Men... — deb so‘z boshlagan Sanjar, so'zlarini davomini unutdi.

Aiko jimgina turar, biroq u ham erkak taftini sezganidan, nafasi tezlashgan, ko'kragi asta ko'tarilib-tushardi. Uning nigihidagi hayajoni, temir intizom muvozanatni buzib, oqibatda qarshisidagi insonga dadillik berdi. Sanjar bu ustunlik lahzasidan foydalindi, avvaliga biroz ichgan kishini odatiy shilqimligi qilib ko‘rsatmoqchidek Aiko tomin qo'lini cho'zdi, uning yuziga tegdi. Terisi juda yumshoq, silliq ekanligini his qildi. Aiko ko'zlarini yumdi, boshi sal egildi. Bu Sanjar uchun ruhsat alomati bo‘lib ko‘rindi.

Sanjar hammasini tushundi, izzat chegarasini kesib ehtros darvosasini ochganini. U yana bir qadam yaqinlashdi, u titragancha lablarini Aikoning lablariga bosdi. Aiko bir lahzalik shok holatini boshidan o‘tqazdi. Biroq qarshilik ko'rsatmadi, aksincha, u ham sal egilib, javob berdi.

Sanjar qo'llarini Aikoning beliga qo'ydi. Kimono ostidan tananing issiqligi, shaklini his qildi. Aiko titrab ketdi, lekin orqaga chekinmadi. Tanasini bo‘shashtrib oldinga egildi, ko'krasi Sanjarning ko'ksiga tegdi.

Ular bir biriga qarab oldi, oshiq ko‘zlarida olov yondi, mashuq chehrasida ixtiyoriy rizolik alomati. Keyin Aiko sekin qo'llarini ko'tarib, Sanjarning yukatasining kamarini yechdi. Matosi yoyilib,